Từ khi được tái lập vào năm 1992 đến nay cuối năm 2022, du lịch tỉnh Sóc Trăng có sự phát triển ngày càng tốt hơn. Từ một  tỉnh lỵ là thị xã Sóc Trăng cơ sở vật chất còn thiếu thốn rất nhiều, hoạt động du lịch còn rất yếu, đến đầu năm 2015, ngành du lịch tỉnh có bước chuyển biến mới từ khi có Nghị quyết số 14-NQ/TU ngày 18/11/2004 của Tỉnh ủy khóa X Về phát triển thương mại và du lịch trên địa bàn tỉnh và Nghị quyết 8/NQ-TU ngày 2/8/2016 của Tỉnh ủy khóa XII  Về phát triển du lịch tính Sóc Trăng đến năm 2020, tầm nhìn 2025, thì hoạt động du lịch Sóc Trăng có nhiều chuyển biến mới.

Tỉnh đã đầu tư trên 562 tỷ đồng cho đường giao thông, tu bổ các điểm di tích, điểm tham quan du lịch trong tỉnh. Số điểm tham quan du lịch trong tỉnh tăng khá nhanh đi đôi với các khách sạn, nhà hàng. Nếu năm 2001 cả tỉnh chỉ khoảng 15 cơ sở lưu trú thì đến cuối năm 2022 đã tăng lên 70 cơ sở lưu trú, trong này có 1 khách sạn 3 sao, 11 khách sạn 2 sao. Số điểm tham quan tương tự trong thời gian trên tăng từ 4 điểm ban đầu lên đến trên 20 điểm, trong đó có những điểm thu hút khách du lịch ngày càng đông. Đó là Chùa Quan Âm Linh Ứng, chùa SomRong, Thiền Viện Trúc lâm,.. là những điểm tham quan mới. Toàn tỉnh có 3 điểm được HHDL.ĐBSCL công nhận là điểm thu hút nhiều khách du lịch. Tỉnh còn có 5 điểm kinh doanh được công nhận đạt chuẩn phục vụ khách du lịch. Gần đầy vùng cù lao được đầu tư các dự án du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, là điểm đến mới gắn với thiên nhiên vườn cây ăn trái, rừng và biển. Nổi bật là Farmstay Sân Tiên, điểm du lịch sinh thái Apsara (huyện Cù Lao Dung), Homestay Chợ nổi Ngã Năm (huyện Mỹ Tú). Một số trong 8 di tích cấp quốc gia và 43 di tích cấp tỉnh được đầu tư tôn tạo, tu bổ, trong đó có một số di tích là điểm đến tham quan của nhiều du khách. Tỉnh còn có 4 di sản văn hóa phi vật thể được Bộ VHTTDL công nhận.

Điểm nổi bật là tuyến cao tốc Trần Đề đi Côn Đảo khai trương từ tháng 7 năm 2017, tạo điểm nhấn mới trong quá trình phát triển du lịch của tỉnh. Đến nay, đã có 2 công ty tàu cao tốc khai thác tuyến đường biển này, mỗi ngày chạy từ 3 đến 5 chuyến khứ hồi. Từ tuyến tàu biển này, cùng với nhiều sự đầu tư cho điểm đến du lịch, sản phẩm du lịch cùng với nhiều điểm nhấn như đã nêu, Sóc Trăng được du khách trong và ngoài nước biết đến nhiều hơn. Nếu năm 2005, ngành du lịch đón 482.570 lượt khách đến tỉnh, thì đến năm 2010 là 994.131 lượt khách, tốc độ tăng trưởng bình quân là 15,55%/năm. Đến năm 2015, tỉnh Sóc Trăng đón 1.307.000 lượt khách, tốc độ tăng trưởng là 5,1 %/năm. Năm 2019, Sóc Trăng đón tới gần 2.400.000 du khách, doanh thu trên 1.020 tỷ đồng. Chỉ trong 4 năm,  tốc độ tăng trưởng gần gấp đôi so với năm 2015. Một trong những nguyên nhân KDL tăng trưởng nhanh là do có tuyến tàu cao tốc từ Trần Đề đi Côn Đảo và một số điểm du lịch và loại hình du lịch mới của tỉnh. Năm 2020 và 2021, do dịch bệnh COVID -19, nên lượng khách du lịch đến Sóc Trăng chỉ bằng khoảng 40% so với trước, doanh thu cũng chỉ đạt tỷ lệ tương tự. Tuy nhiên, từ tháng 4 năm 2022 du lịcjh của tỉnh bắt đầu phục hổi và tăng trường. Thống kê của ngành cho thấy cả năm 2022, tổng lượt khách du lịch đến tỉnh đạt 2.794.740 lượt đạt 131% kế hoạch năm, tăng 267% so năm 2021 (760.440 lượt), trong đó lượng khách du lịch quốc tế đạt 18.560 lượt; khách nội địa đạt 2.776.180 lượt, đạt 133% kế hoạch năm, tăng 266% so năm 2021 (758.357 lượt). Tổng doanh thu từ du lịch đạt 1.484 tỷ đồng đạt 177 % kế hoạch năm, tăng 344 % so năm 2021 (334 tỷ đồng).

Bến tàu Cao tốc Trần Đề - Côn Đảo (Ảnh tác giả)

Đề án du lịch cộng đồng vùng cù lao, đất cồn được triển khai từ năm 2018 đến 2021 do UBND tỉnh giao Sở Khoa học và Công nghệ làm chủ đầu tư cùng đề án du lịch cộng đồng, Du lịch thông minh do Sở VHTTDL tỉnh làm chủ đầu tư được triển khai trong mấy năm nay, bước đầu đem lại hiệu quả khá phấn khởi. Ngoài ra, còn có trên 10 dự án, công trình du lịch được xã hội hóa vói kinh phí trên 863 tỷ đồng.

Trải nghiệm dịch vụ cầu tre xuyên rừng ở Xã An Thạnh Nam, Cù Lao Dung (Ảnh tác giả)

Tuy du lịch Sóc Trăng có bước phát triển mới trong những năm gần đây, nhưng nguồn lực và tiềm năng thế mạnh, tài nguyên du lịch của tỉnh vẫn chưa được khai thác đúng mức. Các loại hình du lịch, sản phẩm du lịch và dịch vụ du lịch của tỉnh chưa được khai thác đa dạng và phong phú. Phải thấy rằng khách du lịch đến Sóc Trăng đa số là từ các công ty các tỉnh, TP bạn đưa đến, hay chỉ ghé tham quan vài điểm ở Sóc Trăng rồi đi tỉnh khác. Sóc Trăng vẫn còn là điểm dừng chân, chưa chính thức là điểm đến của nhiều công ty lữ hành trong cả nước. Đó là do Sóc Trăng thiếu hẳn các hoạt động vui chơi giải trí, những dịch vụ khám phá hấp dẫn về đêm. Tài nguyên du lịch nhân văn và tự nhiên, vật thể và phi vật thể chưa dược đầu tư chọn lọc đưa vào phục vụ hoạt động du lịch, Vì vậy, số lượng khách lưu trú qua đêm còn rất thấp.Những vấn đề khác như nguồn nhân lực, an ninh trật tự chung và nhiệm vụ bảo vệ môi trường du lịch, đáp ứng yêu cầu của sự phát triển du lịch bền vững…  là những thách thức không nhỏ đối với Sóc Trăng.

Một số ý kiến mang tính chất đề xuất và trao đổi:

1. Tiếp tục rà soát, điều chỉnh và bổ sung kịp thời chiến lược quy hoạch phát triển du lịch của tỉnh. Cần thiết phải định hướng chiến lược tạo ra sản phẩm du lịch mới phù hợp với tiềm năng, thế mạnh riêng của tỉnh Sóc Trăng. Đó là cần liên kết loại hình du lịch tâm linh tín ngưỡng với loại hình du lịch văn hóa lễ hội, khách du lịch không chỉ đến các nơi thờ tự mà khá đông du khách muốn có những khám phá mới về văn hóa lễ hội của dân tộc Khmer, Hoa. Cho nên, có thể nghiên cứu nâng cao chất lượng các sản phầm du lịch thuộc 2 loại hình nêu trên. Đó là cần chỉnh trang điểm đến tâm linh tín ngưỡng, về hình thức và nội dụng, về môi trường tiếp đón, giới thiệu điểm đến với du khách, có bảng tóm tắt di tích và sở đồ tham quan. Có thể có lịch hàng tuần để các vị sư có thể làm lễ cầu an, chúc phúc cho du khásch. Các chương trình văn nghệ dân tộc Khmer là điểm nhấn của loại hình liên kết này và góp phần cho du khách có chương trình nghỉ đêm tại Sóc Trăng. Cùng với nhiệm vụ triển khai phố đi bộ Sóc Trăng dọc theo 2 bên bờ sông Maspéro tại trung tâm TP. Sóc Trăng, cần có thêm những dự án bổ sung như giữ nước trên con sông thường xuyên đầy để đảm bảo cho phát triển một số dịch vụ trên sông nước về đêm và tạo quang cảnh hấp dẫn du khách. Có thể  nghiên cứu mở cửa Bảo tàng tỉnh vào ban đêm để phục vụ du khách.

Tiếp tục nâng chất và phát huy tốt bản sắc văn hóa dân tộc thông qua các lễ hội của đồng bào dân tộc Khmer, Hoa. Có thể nghiên cứu phục hồi tục thả đèn gió trên cơ sở bảo đảm không gây hỏa hoạn. Kinh nghiệm của Phố Cổ Thập Phần bên Đài Loan, thả đèn gió nhiều màu sắc cả ban ngày, thu hút đông đảo du khách thế giới tham gia, đem lại việc làm cho người lao động tại chỗ, mở thêm nhiều dịch vụ mới, góp phần phát triển kinh tế gia đình và hội nhập thế giới. Có thể phát huy thế mạnh riêng có của Sóc Trăng,  tiến tới nghiêu cứu tổ chức luân phiên hàng năm lễ hội bún nước lèo và các loại bún, Lễ hội bánh pía và các loại bánh dân gian. . . . Công tác tổ chức các Lễ hội này cần phong phú, đa dạng kết hợp với nhiều cuộc thi liên quan đến chủ đề tổ chức. Cần tạo điều kiện cho du khách hội nhập, hòa mình vào không khi chung của lễ hội Sóc Trăng, trải nghiệm làm bánh và chế biến bún.       

2/ Đầu tư khai thác có hiệu quả loại hình du lịch sông nước  với du lịch nông nghiệp, nông thôn, hình thức farmstay, homestay, gắn với các chương trình khám phá vùng đất mới Sóc Trăng bằng đường sông, đường bộ, tạo các khu vui chơi giải trí về đêm ngay tại TP. Sóc Trăng và khu vực Kinh Ba (Trần Đề), tổ chức cho khách du lịch tham gia các hoạt động sản xuất nông nghiệp và hoạt động dời sống ngày thường của người dân địa phương.

 Ngoài nhiệm vụ tiếp tục kêu gọi đầu tư các dự án du lịch ở Vĩnh Châu, Châu Thành, Long Phú . . ., ở huyện Cù Lao Dung có thể nghiên cứu dự án tiền khả thi kết hợp du lịch và dân sinh. Đó là khôi phục và sử dụng hiệu quả tuyến kinh đào từ xã An Thạnh 1 về xã An Thạnh 3, vừa phục vụ nước cho sản xuất và nước cho sinh hoạt của người dân trong mùa khô. Đây cũng có thể trở thành sản phẩm du lịch mới của huyện và tỉnh, nếu có sự nghiên cứu đầu tư phù hợp.

 Đầu tư có trọng điểm, xây dựng duoc 1, 2 khu điểm du lịch sinh thái nổi tiếng, khác lạ so với tỉnh bạn, phù hợp với diều kiện tư nhiên và là thế mạnh của tỉnh thúc đẩy sự phát triển du lịch của cụm và toàn tỉnh, tránh dàn trải mạnh mún. Gắn phát triển du lịch nông nghiệp nông thôn, du lịch cộng đồng với nhiệm vụ bảo vệ môi trường. Địa phương có thể ban hành một số` nguyên tắc hiệu quả trong bảo vệ môi trường du lịch, đảm bảo cho sự phát triển bền vững như nói không với bọc ni lông, không có rác trên sông rạch, trên đường phố, trong khu phố, đường lộ nông thôn, không có trộm cắp, không gây gỗ, không có tệ nạn xã hội trong khu vực dân cư, giống như tiêu chí gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, khu phố văn minh . . . Xử lý tốt chất thải, nước thải, diệt trừ ruồi, muỗi, chuột, gián . . . trong khu vực du lịch. Có huy động cộng đồng dân cư tại chỗ tham gia, có thể làm thí điểm dần dần rồi nhân rộng ra.

 3. Loại hình du lịch truyền thống về nguồn cần được duy trì và phát huy. Đầy là loại hình du lịch gần gũi với khách du lịch nội tỉnh là chủ yếu như học sinh,sinh viên của các trường học, cán bộ, nhân viên ban ngành đoàn thể trong tỉnh. Nâng cao chất lượng điểm đến, hình thành các tua du lịch tiêu biểu gắn với truyền thống địa phương, với việc học tập rèn luyện của HS,SV và cán bộ công chức, viên chức trong tỉnh. Một số điểm tiêu biểu có thể là điểm nhấn để khách du lịch cả nước có thể đến tham quan, tìm hiểu như Khu du lịch đón Đoàn tù chính trị Côn Đảo, Chiến thắng Chi khu Ngã Năm. Nếu được triển khai nghiên cứu làm hồ sơ đề nghị Quần thể di tích Đoàn tù chính trị Côn Đảo trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng.

4. Không thể triển khai hiệu quả các loại hình du lịch trên, nếu điểm đến không có những sản phẩm du lịch mới lạ, độc đáo, mang bản sắc văn hóa bản địa. Đó là quà lưu niệm của từng điểm đến mang tính chất ẩm thực, trưng bày hình ảnh, những vật dụng phục vụ sinh hoạt cho cá nhân, cho gia đình và bè bạn, kỷ niệm cho chuyến đi. Văn hóa ẩm thực, văn hóa giao tiếp sẽ là những yêu cầu không thế thay thế được khi triển khai các loại hình du lịch nêu trên. Sóc Trăng còn hạn chế khá nhiều về lĩnh vực này. Như vậy,  ngoài phải có sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn, loại hình du lịch phù hợp với nhu cầu của du khách, kế hoạch trước mắt và lâu dài để đào tạo nguồn nhân lực du lịch là hết sức cần thiết. Nghiên cứu, có chính sách đãi ngộ, thu hút các chuyên gia, các sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành du lịch từ TP.HCM, TP. Cần Thơ về Sóc Trăng. Thường xuyên tổ chức hội thi tay nghề, quy định chuẩn tay nghề dịch vụ du lịch đúng như quy định chung.

          5. Công tác quảng bá giữ vai trò quan trọng, cần được quan tâm đẩy mạnh hơn. Có sản phẩm, có dịch vụ nhưng không quảng bá tốt sẽ không có khách đến hoặc đến không nhiều. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động du lịch. Có thể nói có sản phẩm du lịch hấp dẫn, mới lạ nhưng hạn chế về công tác quảng bá xúc tiến, các công ty lữ hành và du khách sẽ không biết điểm đến mới về du lịch của tỉnh, sẽ khai thác thị trường khách du lịch nào phù hợp.. Cần phát huy công nghệ kỹ thuật số trong quảng bá xúc tiến, phát huy các trang web du lịch của tỉnh đi đôi với mở rộng cụm liên kết vùng với các tỉnh khu vực, cả trong và ngoài nước, để mở rộng thị trường khách du lịch đến với Sóc Trăng. Những năm gần đây, Sóc Trăng có mặt khá đều ở các hội chợ trong nước tại Hà Nội, TP. HCM, nhưng kinh phí quảng bá còn hạn chế nên sức thu hút du khách chưa được nhiều.

Điều phấn khởi là từ tháng 7/2020, HĐND tỉnh đã có nghị quyết Quy định một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, giai đoạn 2020-2025. UBND tỉnh đã có kế hoạch 101/KH-UBND ngày 29/6/2021 về việc triển khai thực hiện nghị quyết này.

Đặc biệt, HĐND tỉnh vừa thông qua nghị quyết số 17/NQ-HĐND ngày 28/2/2022 về Đề án tổng thể phát triển du lịch tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2022-2027, định hướng đến năm 2030.

Những bước khởi động mới, đi dần tới tăng tốc, để du lịch Sóc Trăng cất cánh, theo kịp đà phát triển của các tỉnh bạn trong và ngoài khu vực. Phát huy tốt sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sẽ là một trong những giải pháp cốt lõi để du lịch Sóc Trăng có thể phát huy tốt tiềm năng, lợi thế vốn có của mình trong xu thế hội nhập, phát triển mới thời kỳ hậu COVID-19. Hy vọng rằng, với sự chỉ đạo quyết liệt và với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp, quyết tâm của các doanh nghiệp, ngành du lịch Sóc Trăng sẽ tiến bước mạnh mẽ hơn xứng đáng là một trong những ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, đóng góp với tỷ lệ ngày càng tăng trong tổng GDP của tỉnh./.

Trịnh Công Lý