Theo quyển Địa chí tỉnh Sóc Trăng, ĐCTT là loại hình diễn xướng của người có tài năng về đàn và ca hát. Tài là tài năng, tử là người, tài tử là người có tài về nghệ thuật. ĐCTT có 20 bài tổ, bao gồm: 3 bản Nam; 6 bản Bắc; 7 bản chính (thất chính); 4 bản oán (tứ oán).
Nghệ nhân nhân dân Đồng Hoàng Nam là người có nhiều đóng góp, “giữ lửa” phong trào ĐCTT tại tỉnh Sóc Trăng (ảnh chụp vào thời điểm dịch Covid-19 chưa bùng phát). Ảnh: MINH HUY
Sóc Trăng là một trong những tỉnh có phong trào ĐCTT khá mạnh tại Nam Bộ. Theo quyển Địa chí tỉnh Sóc Trăng, trong thời kỳ những năm 1920, Sóc Trăng có ông Trần Tuấn Thành được xem là một trong những nghệ nhân của ĐCTT. Vào khoảng năm 1949, tại Trường An (nay là xã Trường Khánh, huyện Long Phú (Sóc Trăng)), có nhóm ĐCTT của ông Tám Xuyên, ông Bảy Kiếng, nhưng các nhóm này hoạt động riêng lẻ, không chuyên, chủ yếu chỉ để giải trí, thư giãn. Các nghệ nhân thuộc tầng lớp trung lưu, trí thức, họ cùng xuôi thuyền trên sông vào hoàng hôn hay đêm trăng rồi cùng đờn ca như phong cách ở Huế xưa. Khi trong vùng có đám cưới, nếu chủ nhà yêu cầu, nhóm này thỉnh thoảng cũng tới phục vụ. Vào thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Sóc Trăng mới phát triển mạnh ĐCTT như bài về liệt sĩ Mai Thanh Thế xuất hiện, nhanh chóng lan rộng khắp Nam Bộ dưới dạng ĐCTT cổ động được tinh thần yêu nước của thanh niên. Nghệ nhân ĐCTT có khi còn chuyển tải nội dung từ các trích đoạn trong những vở tuồng như: San Hậu, Đêm lạnh chùa hoang, Người tình trên chiến trận, Gánh cỏ sông Hàn, Mùa thu trên Bạch Mã Sơn, Máu nhuộm sân chùa…
Giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh Lâm Hoàng Viên thông tin: “Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có trên 130 câu lạc bộ ĐCTT. Phong trào ĐCTT phát triển mạnh tại các huyện, thị xã, TP. Sóc Trăng. Nhiều gia đình ĐCTT tiêu biểu như: gia đình Nghệ nhân nhân dân (NNND) Trần Hà Thủy (Mỹ Tú); NNND Hứa Văn Đủ, Kim Anh (TX. Vĩnh Châu); NNND Tô Phước Hưng, Trọng Sĩ (Mỹ Xuyên); NNND Đồng Hoàng Nam (Út Quắn) (TP. Sóc Trăng); Nguyễn Thanh Bền (TX. Ngã Năm)… Về lĩnh vực nghệ thuật trình diễn dân gian (ĐCTT Nam Bộ), tỉnh Sóc Trăng có 4 NNND: Trần Hà Thủy; Hứa Văn Đủ; Tô Phước Hưng; Đồng Hoàng Nam và 1 nghệ nhân ưu tú: Trọng Sĩ. Khi tham gia liên hoan ĐCTT toàn quốc, 3 tỉnh Cà Mau - Bạc Liêu - Sóc Trăng, đoàn tỉnh Sóc Trăng đều đạt giải cao của cá nhân, tập thể. Ban đờn được đánh giá là ban đờn mạnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long”.
Để tiếp tục “giữ lửa” cho ĐCTT, đồng chí Lâm Hoàng Viên cho biết: “Góp phần “giữ lửa” ĐCTT, trung tâm đã thành lập Câu lạc bộ ĐCTT Sông Trăng, tập hợp lực lượng tài tử ca, tài tử đờn là những tinh nhuệ, chuyên môn giỏi của tỉnh nhà, câu lạc bộ này giao lưu với những câu lạc bộ khác để trao đổi chuyên môn. Tập hợp anh chị em có khả năng sáng tác, tổ chức sáng tác lời mới cho 20 bản tài tử. Đồng thời, giới thiệu tác giả, tác phẩm mới cho cơ sở về cuộc sống đổi mới tỉnh Sóc Trăng. Bên cạnh đó, tổ chức định kỳ 2 năm 1 lần liên hoan ĐCTT của tỉnh, đến nay đã tổ chức 19 kỳ (trước đây, mỗi năm 1 kỳ, đến năm 2016 thì 2 năm mới tổ chức 1 kỳ); mở lớp dạy ĐCTT (1 năm mở 1 lớp). Đặc biệt, phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo thực hiện đưa ĐCTT vào học đường để “gieo mầm” sự yêu thích ĐCTT trong lớp trẻ, qua đó tìm được nhân tố kế thừa. Đẩy mạnh các hoạt động giao lưu ĐCTT các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. In tập bài vọng cổ về cơ sở để làm tư liệu sinh hoạt”.
NNND Đồng Hoàng Nam - Chủ nhiệm Câu lạc bộ ĐCTT Sông Trăng chia sẻ: “ĐCTT đã “đi vào máu thịt” của quần chúng, nhất là vùng nông thôn nên phong trào ĐCTT phát triển rộng khắp, không phân biệt và không có khoảng cách và cứ thế phong trào ĐCTT sống mãi với thời gian. Bản thân tôi cũng truyền dạy đờn, ca cho nhiều lớp học trò, góp phần “giữ lửa” ĐCTT, phát triển lực lượng kế thừa”.
MINH HUY
(Nguồn:https://www.baosoctrang.org.vn/van-hoa-the-thao/vai-net-ve-don-ca-tai-tu-tai-soc-trang-52725.html)
